Domweg gelukkig met het polder-IQ
99,9% van de hoogbegaafden presteert onder zijn of haar niveau.
25% van de hoogbegaafden op het vwo haalt niet in 6 jaar het diploma.
Zijn dit zomaar twee losse uitspraken of zijn ze onlosmakelijk met elkaar verbonden?
Toptalenten doen het slecht in Nederlands onderwijs
Die 25% komt uit een rapport van een onderzoek van het ministerie van OCW uit 2010, waarbij de doorstroming van leerlingen met de hoogste twee-percentiel wordt gemiddeld. Via een analogieredenering kom je uit op die 99,9%, zeg maar, alle hoogbegaafden In het onderwijs wordt immers mede op basis van cito- of nio-scores een schooladvies gegeven aan ouders en leerlingen van groep 8. Ook op allerlei sites en fora wordt een vanzelfsprekende koppeling gemaakt tussen de hoogte van het IQ (NIO-scores) of resultaat op de Cito-toets en het verwachte haalbare schoolniveau. Er wordt een recht evenredig verband verondersteld tussen hoogte van de cito-/nioscore en het schooladvies. In de praktijk wordt die verwachting ook wel ingelost, omdat het schooladvies best vaak overeenkomt met het uiteindelijk behaalde diploma. Misschien enkele individuele ‘missers’ daargelaten. Toch blijkt ons determinatiesysteem voor het niveau van de vervolgopleiding aan de bovenkant een beetje te schuren. Juist van de scholieren met een hoge cito-score (545 of meer) doubleert gemiddeld 25% ergens onderweg. In elk geval meer dan onder de groepen met lagere cito-scores. Er is dus een omslagpunt waarbij een hoger IQ geen positief, maar een negatieve correlatie laat zien met het behaalde diploma.
Dat klinkt wel vreemd, toch?!
VWO+ is de afvalbak van het reguliere onderwijssysteem
Op zoek naar de toelatingscriteria per schooltype, zie je al gauw een soort consensus – hoewel scholen dus vrij hierin zijn! (fig. 1). We vinden kennelijk dat het goed is – in elk geval vanaf VMBO kader – om een passend onderwijsaanbod te bieden aan een groep met een bandbreedte van ca. 5 of 6 scorepunten per schoolsoort. Maar boven een nio-score van 123 krijgen we ineens te maken met de wijdste verten van ons polderlandschap (dat de cito stopt bij 550, wil niet zeggen dat daar ook de ontwikkeling van de leerling is gestopt). Waar we tot aan de 122 nog de pretentie van grote nauwkeurigheid hebben, wordt iedereen met een IQ van boven de 122 op een grote hoop gegooid. Dat is wel 5% van alle leerlingen. En daartussen zitten dan ook nog de kinderen met een veel hoger ontwikkelpotentie of leervermogen voor wie het aanbod nog veel makkelijker zou moeten zijn.
Hoog IQ geen garantie voor hoog diploma
Niets is helaas minder waar. Het wordt zelfs nog erger. Als je kijkt naar de doorstroming van alle leerlingen met een cito-score van 546 of meer, blijkt zelfs bijna 40% niet in zes jaar zijn vwo-diploma te halen. Er zijn geen aparte cijfers over hoe zij het op een vwo+ doen. Ik verwacht niet veel verschil, want alle vwo+-ers doen uiteindelijk datzelfde vwo-examen. En daar wordt meer en meer gericht naar toegewerkt.
Ongetwijfeld draagt een gevarieerd palet van persoonlijke- en omgevingsfactoren bij aan schoolsucces, maar ik denkt dat we toch wel kunnen stellen dat ons onderwijsaanbod niet voldoende past voor 5% van alle leerlingen en al helemaal niet voor alle hoogbegaafden.
Passend onderwijs vraagt ook meer passende diploma’s
We hebben met z’n allen bedacht dat het goed is om voor specifieke groepen een passend onderwijs aanbod te creëren. Zo hebben we een verfijnd systeem van schoolsoorten afhankelijk van IQ ontwikkeld, maar wij zijn zomaar gestopt bij het vwo. Sommigen halen net het diploma, sommigen halen het diploma met een mooie lijst, sommige halen met vertraging of helemaal geen vwo-diploma, maar geen van deze leerlingen heeft zich dankzij zes jaar onderwijs zo ontwikkeld als je zou mogen verwachten. Het huidige onderwijs frustreert de ontwikkeling van deze leerlingen. Dat is de prijs van het onderwijs ingericht naar het polder-IQ.
En dan ben ik niet eens begonnen over al die hoogbegaafden die op basis van de cito-test helemaal geen volmondig vwo-advies krijgen!
MetisMatters 