“Als een kind niet meer leert zoals wij denken, moeten wij meer denken, zoals zij leren.”
drs. Annemieke van der Plaat
Van ad hoc-oplossing naar staand beleid
De leerstijl van hoogbegaafden vraagt aanpassingen van twee kanten: van de leerling, die een diploma wil halen, en van de school die een leerling onder haar hoede heeft.
Het fundament daarvoor wordt gelegd met het formuleren van standaard aanpassingen die in een protocol hoogbegaafdheid zijn vastgelegd. Daarmee wordt docenten, mentoren en andere betrokkenen een eerste handreiking geboden en wordt implementatie van beleid geborgd. Een protocol staat niet gelijk aan de oplossing, het is een gezamenlijk vertrekpunt dat leidt tot:
- breed besef dat een hoogbegaafde leerling noopt tot actievaste procedures die op termijn leiden tot gewoonte
- expliciete procedures die bijdragen tot ontwikkeling van community of language rondom hoogbegaafden: binnen school wordt met een mond gesproken over onderwijs rondom hoogbegaafde leerlingen
- steun aan docent, leerling, ouder, professional die zijn weg zoekt in het aanpassen van het onderwijsprogramma
De rol van het docententeam: docent als professional
Wat vraagt dit van de docent die verantwoordelijk is voor zijn onderwijsaanbod?
- onvoorwaardelijke acceptatie van de leerling
- een veilig en consequent leerklimaat
- professionele betrokkenheid & afstand
- Inzicht in hoogbegaafdheid
- signalering
- wat betekent dat voor een leerling
- wat betekent dat voor het leren
- Inzicht in co-problematiek
- Signaleren van onderpresteren en motivatieproblemen
- Faalangst
- Beelddenken
- Hoogsensitiviteit
- Gedrag
- Inzicht in eigen predispositie
- Oppoppende vragen niet afkappen, wel soms parkeren
- Navragen waar ‘fout’ antwoord vandaan komt, waar ‘irrelevante’ vraag vandaan komt
- Investering in aanpassing leerlijn
- Schrappen in de ‘herhaling’ in boek (selectie in oefenstof; leeswijzer bij opbouw van het boek (wijzen op grote lijn, kruisverbanden)
- Uitdagende sponsopdrachten of sponstaken voor tijdens de klassikale instructie (en ad hoc roepen bij de les: “dit is even belangrijk’)
- Aanvullende of alternatieve opdrachten
- Professionalisering qua lesplanning en toetsing meer gericht op begrip en grote lijn
De rol van de schoolleiding: naar een lerende organisatie
Wat vraagt dit van de schoolleiding?
- faciliteer, stimuleer en entameer onderwijsontwikkeling binnen en tussen secties buiten regulier sectie-overleg om
- bied training/scholing op bijvoorbeeld :
- signaleren van hoogbegaafdheid
- signaleren onderpresteren en motivatieproblemen
- omgaan met hoogbegaafde leerlingen
- betekenisgerichte leerstijl
- deep level learning
- top-down learning
- compacten van de reguliere stof
- gedifferentieerd toetsen
- leerlijn hoogbegaafden
- vakdidactische professionalisering
- formuleer expliciet beleid hoogbegaafden
- evalueer en bewaak onderwijskwaliteit
De rol van de leerling: op weg naar volwassenheid
Wat vraagt dat van de leerling?
- zelfinzicht en inzicht in hoogbegaafdheid
- inzicht in eigen leerbehoefte
- organisatietalent
- eigen verantwoordelijkheid
- bereidheid mee te denken
- hulp vragen en accepteren
De rol van de ouders: geleid loslaten
Wat vraagt dit van de ouders?
- onvoorwaardelijke acceptatie van het kind
- onvoorwaardelijke steun
- actieve betrokkenheid
- consequente (bege)leiding
