In het talenonderwijs doet een aantal fenomenen zich voor:
- soms scoren leerlingen laag op toetsen (in de onderbouw) en ineens opvallend goed op het CE
- soms scoren leerlingen goed op toetsen en gaan diezelfde leerlingen onderuit op het CE
- sommige leerlingen scoren op toetsen afhankelijk van het toetstype zowel heel laag als heel hoog, maar op het CE goed of juist slecht
- leerlingen met een zichtbaar goed inzicht scoren matig tot slecht bij de talen in de onderbouw
In het onderzoek naar taalverwerving staat een vraag nog immer ter discussie: wat is de rol van grammaticaonderwijs bij de taalverwerving? Het antwoord onder academici varieert van ‘geen’ tot ‘een-op-een’ en alles wat daartussen zit. Docenten zien in hun praktijk dat hun leerlingen vooruit gaan en dat begrip van grammatica het taalverwervingsproces kan ondersteunen en versnellen. Maar afgaan op goede resultaten bij toetsen is wankel, als die toetsen meer kennis van taal vragen dan taalvaardigheid.
Kennen kunnen
“In a study abroad context, for instance, it is very common to see students misuse or completely fail to use a rule, which they learned and practiced intensively in their first year of study, well enough to get perfect scores on the corresponding classroom tests”
Bron: DeKeyser, (2007:290)
Onderwijs gericht op productieve strategieën i.p.v. kennis per se
Onder productieve strategieën versta ik oefeningen waarbij de leerling op eenzelfde manier kennis en denkhandelingen moet toepassen, die ook de vakspecifieke einddoelen van hem vragen. Zo raakt – losse – kennis verankerd in het netwerk dat ook geactiveerd wordt straks als de leerling verder gevorderd is. Daarnaast helpt het om de grammatica-uitleg meer te richten op inzicht in het taalfenomeen en op de taalgebruiker, zodat de leerling ook via inzicht in plaats van reproductie en oefening de basiskennis kan verwerven.
“Task-based language teaching… is an attempt to harness the benefits of a focus on meaning via adoption of an analytic syllabus, while simultaneously, through use of focus on form (not forms), to deal with its known shortcomings, particularly rate of development and incompleteness where grammatical accuracy is concerned”
Bron: Long and Norris, (2000: 599)
Schoolgrammatica en de onderwijspraktijk
Deze aanpak wijkt af van de traditionele schoolgrammatica’s, de daaraan gemodelleerde schoolboeken en de eigen schoolervaring van de docent. Maar elke docent kan met de bestaande methodes het grammaticaonderwijs effectiever inrichten. Deze aanpak doet wel recht aan:
- de (te ontwikkelen) academische leerstijl van de vwo-leerling
- de beperkte status en onvolledigheid van schoolgrammaticaregels
- de eigentijdse mens/leerling die minder bereid is tot blinde navolging
- de vakspecifieke einddoelen
Professionalisering
“De commissie adviseert een grondige herbezinning op taalverwerving- en lectuuronderwijs, waarbij in ieder geval aandacht besteed moet worden aan:
- de aanpassingen van het grammaticaonderwijs aan nieuwe ontwikkelingen;
- de aansluiting van grammaticaonderwijs bij leesonderwijs;
- en een grotere rol voor ICT. “
Eindrapport Verkenningscommissie Klassieke talen p. 52: 9.4.1
MetisMatters adviseert en ondersteunt graag de talendocent(en) die aan de slag willen met effectief grammaticaonderwijs. Dat kan via theorie-, praktijk- of trainingsmodules. U kunt ook naar eigen behoefte combinaties maken. Het aanbod wordt aangepast in overleg aan de specifieke wensen en context van de docent(en) en de school.
Bronnen
- DeKeyser, Robert (Ed.). Practicing in a second language: Perspectives from applied linguistics and cognitive psychology. Cambridge University Press, 2007.
- Long, M. H., & Norris, J. M. (2000). Task-based language teaching and assessment. In M. Byram (Ed.),
- Encyclopedia of language teaching (pp. 597-603).London: Routledge
MetisMatters 