Metacognitie & executieve functies

Metacognitie

Metacognitie is het actief monitoren en daarop gebaseerd sturen (regelen) van cognitieve processen om cognitieve doelen te bereiken (Vos, 2002).

Lezen ≠ leren!

Dit simpele studieadvies laat meteen zien dat metacognitie meer is dan kennis over de eigen kennis (cognitie),  ook opvattingen gebaseerd op eigen ervaringen spelen een belangrijke rol. Metacognitie is voor iedereen belangrijk in het leven van alledag, maar meer en meer is er aandacht voor metacognitie in het onderwijs, omdat het naast IQ ook een belangrijker factor is in studiesucces (Veenman, 2005, 2015).

Metacognitie versus executieve functies

Metacognitie wordt gezien als een van de (11) executieve functies (Dawson, 2009). Vanaf de wieg tot het graf ‘voert iedereen natuurlijk dagelijks uit’, maar de groeicurve van de ontwikkeling van de prefrontale cortex van waaruit de executieve functies worden aangestuurd, is heel steil vanaf de pubertijd tot ca. 25 jaar. In die periode kun je dus door onderwijs en opvoeding de ontwikkeling van deze functies met het meeste succes van buitenaf beïnvloeden.

Voor het onderwijs is metacognitie belangrijk vanwege de samenhang tussen IQ en metacognitie als belangrijke bepalende factoren voor studiesucces. Maar een goed ontwikkelde metacognitie werkt ook weer positief door in de andere executieve functies, zoals plannen, organiseren, timemanagement.

Tegelijk is het voor vakexperts juist lastiger om hun eigen metacognitie te expliciteren. Dit soort kennis is immers vaak geautomatiseerd of ‘verexpertiseerd’. Het vraagt van hen om zich opnieuw bewust te worden van de impliciete denkstappen en kennis die ze zelf zo ongemerkt (in)zetten.

Meer lezen

• Bruijn, I. de., (2013). Wat is metacognitie. Metacognitie.be
• Dawson, P. en Guare, R., (2009) Slim maar… Help kinderen hun talenten benutten door hun executieve functies te versterken.
• Kerpel, A., (2014). Slim maar.. Hoe je de executieve functies kunt versterken. Wij leren.nl.
• KU Leuven, vakgroep Onderwijs, Leren van studenten. Metacognitie 
• Veenman, M. V. J., & Spaans, M. A., (2005). Relation between intellectual and metacognitive skills: Age and task differences. Learning and Individual Differences, 15, 159-176.
• Veenman, M. V. J., (2015). Metacognitie: ‘Ken uzelve’. De psycholoog, april 2015, 10-21.
• Vos, H. (2002). Metacognitie en cognitie in het Hoger Onderwijs. Enschede: Universiteit Twente, DINKEL-instituut, Onderwijskundig Centrum, OC-doc 02-01.

Wat kan MetisMatters voor u doen?

Maak een afspraak voor een oriënterend en vrijblijvend gesprek.